ترجمه
فن ترجمه:
ترجمه پیوند و رابطه ای است فرهنگی میان مردمانی که همزبان نیستند و ابزاری است برای نقل اندیشه ها, خواست ها, آیین ها , هنرها, دانش ها و غیره از زبانی به زبان دیگر.
در ترجمه چند شرط و اصل مهم هست که باید مورد توجه قرار بگیرد. از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تسلط مترجم به هر دو زبان
- رعایت امانت, یعنی تمام نکات و مطالب کتاب را هر چند اشتباه باشد بدون کم و کاست و تحریف ترجمه کند تا حق نویسنده تباه نشود و میزان دقت و تعمق علمی وی نیز معلوم گردد.
- تسلط علمی مترجم به موضوعی که کتاب در آن تالیف شده است.
ترجمه کتاب های مهم نه تنها کاری تفننی نیست, بلکه امری دقیق و حساس است. البته اگر کار ترجمه با روشی صحیح انجام گیرد بسیار مفید است; اما در صورتی که از روی دقت و همراه با امانت و اسلوب درست انجام نگیرد زیان آور است. از این رو مهم ترین نکته در ترجمه کتاب, صحیح بودن مطالب و رعایت امانت در برگردان آن است; پس از آن, طرز بیان و نگارش آن است به زبانی که ترجمه می شود. برای رسیدن به این هدف, مترجم باید نه تنها به زبانی که کتابی را از آن ترجمه می کند مسلط باشد, بلکه باید از قواعد و رموز و فصاحت و بلاغت زبان مادری خود هم به قدر کفایت مطلع باشد.
گاهی بعضی از مترجمان تنها استفاده از کتاب های لغت را ساس کار خود قرار می دهند, در صورتی که آنچه از فرهنگ به دست می آیدمعانی لغت است نه مفهوم و تعبیر جمله و عبارت. از طرفی گاهی اوقات معانی لغاتی که در فرهنگ ها داده می شود با مفهوم خاصی که کلمات در زبان بیگانه دارد تطبیق ندارد یا حداقل معادل دقیق آن ها نیست.
در مورد کتاب های علمی, مترجم باید بکوشد لغات مصطلح موجود در این مباحث را پیدا کند و کلمات را به نحوی که مورد استفاده ی اهل فن است به کار برد; اما گاهی پیش می آید معادل لغات و اصطلاحات خارجی در زبانی که کتاب بدان ترجمه ترجمه می شود وجود ندارد; در این هنگام مترجم با احتیاط کامل به مدد تجربه و دانش خود و با تحقیق و مشورت با صاحبان فن, آن مورد را چاره جویی می کند.
در مورد کتاب ها و داستان های ادبی رعایت سبک نویسنده کتاب تا آن جا که ممکن است, پسندیده است.
ترجمه ماشینی یا ترجمه انسانی:
“ترجمه ماشینی” و “ماشین ترجمه” و “ترجمه آنلاین” از اصطلاحاتی است که سال های اخیر فراوان شنیده شده است. ماشینی که برای ترجمه مورد استفاده قرار می گیرد, همان حسابگر الکترونی است که برا صدها عملیات دیگر هم قابل استفاده است. نوشتن “برنامه ترجمه” برای ماشین است که ترجمه ماشینی را به وجود می آورد نه وجود ماشین خاصی به نام “ماشین ترجمه”.
برای آگاهی از حدود توانائی ها و ناتوانی های ماشین ترجمه و سایت های ترجمه آنلاین, باید اطلاعاتی درباره ی نحوه ی کار آن ها داشته باشیم. یکی از تعریف هایی که می توان از ماشین ترجمه داشت این است که: “ماشین ترجمه ماشینی است که یک رشته علائم(input) را طبق دستوراتی که قبلا دریافت کرده به یک رشته علائم دیگر(output تبدیل می کند” .
همانطور که ملاحظه می کنید, ماشین ترجمه هیچ ابتکاری در ترجمه از خود نمی تواند نشان دهد و صرفا با استفاده از یک سری قواعد ثابت به ترجمه لغت به لغت می پردازد که کیفیت آن به مراتب کمتر از ترجمه های انسانی است و نیاز به ویرایش دارد.
به هر حال امروزه ترجمه کتاب از زبانی به زبان دیگر کاری بسیار مهم شمرده می شود.سابقا برای این امر ارزش زیادی قائل نمی شدند و مترجم را عاملی بسیار موثر به شمار نمی آوردند و تمام مزایا را مخصوص نویسنده کتاب می دانستند, اما از بعد ترجمه و چاپ کتاب هایی که توسط مترجمان کم مایه به صورت بی کیفیت, اهمیت ترجمه و دشواری وظیفه ی او بر همگان آشکار شد تا آن جا که گفتند ارزش کار مترجم از نویسنده کتاب کمتر نیست.
